Đau bả vai: Nguyên nhân, điều trị và phương pháp phòng ngừa 

Cấu tạo vai

Khớp vai là một trong những khớp lớn và có cấu tạo khá phức tạp với các thành phần lớn là xương, sụn khớp, gân, cơ, dây chằng.

• Hệ thống xương: Đầu trên xương cánh tay, xương bả vai, xương đòn.
• Hệ thống khớp: Khớp ổ chảo - cánh tay, khớp cùng đòn, khớp ức - đòn, khớp bả vai - lồng ngực.
• Chóp xoay: Sụn quanh các khớp, bao khớp vai, dây chằng, cơ và gân cơ (có 8 cơ từ xương vai bám tận vào xương cánh tay).

Đau bả vai là gì?

Đau bả vai là bất kỳ sự khó chịu và đau đớn mà bạn cảm nhận được ở vùng vai. Vai là một khớp hỗ trợ khá nhiều hoạt động của chi trên. Do tần suất sử dụng liên tục nên vai có nhiều nguy cơ bị tổn thương hơn và dẫn đến đau.

Những dấu hiệu và triệu chứng của đau bả vai

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà người bệnh có thể có một số triệu chứng đặc trưng của đau bả vai bao gồm:

• Đau nhói, đau dữ dội tại vùng bả vai, tăng lên khi vận động vùng vai;
• Đau lan đến các vùng lân cận như cổ, cánh tay, cẳng tay, bàn và ngón tay;
• Đau có thể tăng lên về đêm, đau liên tục, không có yếu tố giúp giảm đau, ảnh hưởng đến giấc ngủ;
• Sưng, nóng, đỏ tại vị trí đau;
• Sưng và bầm tím tại vị trí đau và các vùng lân cận;
• Giảm khả năng vận động của vai và cánh tay;
• Có thể kèm theo dị cảm, tê, châm chít vai hoặc cánh tay;
• Đau thắt ngực lan đến vai, đau từ thượng vị lan đến vai,...

Biến chứng của đau bả vai

Đau bả vai là một tình trạng phổ biến và có nhiều nguyên nhân gây ra từ thông thường đến phức tạp. Nếu tình trạng đau vai trầm trọng hơn hoặc kéo dài hơn một vài ngày, người bệnh có thể bị chấn thương ở vai hoặc một tình trạng tiềm ẩn gây đau. Một số biến chứng nguy hiểm của đau bả vai gồm:

• Tổn thương mô mềm, thần kinh hoặc mạch máu vì các mạng lưới này đi qua vùng vai khá phức tạp.
• Gãy xương, trật khớp, chấn thương chóp xoay gây hạn chế vận động thậm chí tàn tật.
• Các bệnh lý tiềm ẩn gây đau vai quy chiếu không được điều trị sớm, dẫn đến những nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe tổng thể.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn cần lập tức đến gặp bác sĩ nếu có tình trạng đau bả vai kèm theo một trong các dấu hiệu sau:

• Đau sau chấn thương có kèm biến dạng khớp vai;
• Không có khả năng nâng, di chuyển và sử dụng tay;
• Đau tăng lên vào ban đêm, đau liên tục, ngay cả khi bạn nghỉ ngơi;
• Đau kéo dài nhiều ngày không giảm;
• Đau kèm theo các dấu hiệu nhiễm trùng gồm sốt, mệt mỏi, sưng, nóng, đỏ nhiều vùng vai đau;
• Đau ngực, đau bụng, hoặc một triệu chứng khác mà không thể giải thích được nguyên nhân, đây có thể là dấu hiệu của đau quy chiếu (đau từ nơi khác lan đến vai).

Đau bả vai có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Cần chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau bả vai để có thể điều trị hiệu quả cũng như phòng ngừa tái phát.

Trật khớp vai

Trật khớp vai là một trong những chấn thương vai rất thường gặp, chiếm tỷ lệ 50 - 60% các loại trật khớp. Trật khớp vai xảy ra khi chỏm xương cánh tay trật ra khỏi ổ chảo của xương bả vai. Khi bị tình trạng này, người bệnh sẽ cảm thấy đau dữ dội, sưng bầm tại vùng vai, giảm hoặc mất hoàn toàn khả năng vận động khớp vai, trục bả vai - cánh tay biến dạng do với bình thường, có thể xoay ngoài từ 30 - 40 độ. Trật khớp vai có thể do chấn thương trong thể thao, tai nạn giao thông, tai nạn lao động, sau đột quỵ,...

Gãy xương vai

Xương bả vai rất khó gãy, tuy nhiên xương đòn thì khá dễ bị tổn thương. Người bệnh gãy xương vai sẽ cảm thấy đau nhức dữ dội, sưng nề và bầm tím nặng ở vùng bả vai. Các xương bả vai có thể bị gãy, nứt do bị ngã hoặc tác động bởi một lực mạnh, hoặc gãy do loãng xương dù chỉ bị chấn thương nhẹ.

Hội chứng chóp xoay

Chóp xoay gồm 4 gân chính là gân cơ trên gai, gân cơ dưới gai, gân cơ dưới vai và gân cơ tròn bé. Hội chứng chóp xoay có thể xảy ra do chấn thương khi chơi thể thao, hoạt động quá tầm, thoái hóa gân cơ hoặc viêm gân cơ chóp xoay mà không được điều trị. Người bệnh có hội chứng chóp xoay thường bị hạn chế tầm vận động của vai trong một số động tác như chải đầu, mặc áo, đưa tay ra phía sau lưng, đau vùng vai, có thể lan lên cổ, xuống cánh tay nhưng không quá khuỷu.

Hội chứng đông đặc khớp vai

Đây là một hội chứng thường gặp ở vùng vai, do sự dày lên, co cứng và dính của bao khớp vai, thường xuất hiện trong khoảng 40 - 60 tuổi, ở nữ nhiều hơn nam. Hội chứng này dẫn đến đau vai, tăng về đêm, cứng khớp theo từng giai đoạn, giới hạn vận động khớp vai. Hội chứng đông đặc khớp vai có thể xảy ra sau phẫu thuật, chấn thương, bất động lâu ngày,...

Thoái hóa khớp vai

Do tần suất hoạt động liên tục nên khớp vai thường dễ bị thoái hóa do sụn và xương dưới sụn của bị bào mòn dẫn đến mỏng và yếu dần. Khi bị thoái hóa khớp vai, người bệnh sẽ thấy khớp vai thường xuyên đau âm ỉ, có thể đau dữ dội trong những đợt cấp, cứng khớp buổi sáng, vận động khó khăn, phát ra tiếng kêu lạo xạo,…

Viêm khớp vai

Là tình trạng đau cấp tính và hạn chế vận động khớp vai do tổn thương gân, cơ, bao khớp, dây chằng, sụn khớp,… do thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp sau chấn thương,… Viêm khớp vai thường gây ra tình trạng đau chói dữ dội, sưng, nóng, đỏ, đau có thể lan lên cổ và xuống cánh tay.

Đau quy chiếu

Một số bệnh lý có thể dẫn đến đau quy chiếu lên vùng vai bao gồm: Cơn đau thắt ngực do tim, viêm phổi, ung thư phổi, đau quặn mật, viêm loét dạ dày,...