Người sống hiến thận như thế nào? Còn một quả thận có sống được không?

Bài viết cung cấp cho bạn đọc các thông tin về thủ thuật hiến tạng, cụ thể hơn là người sống hiến thận. Cùng với đó là hoạt động của hệ thận niệu khi chỉ còn 1 quả thận và chế độ dinh dưỡng cho người ghép thận.

Tìm hiểu về hiến tạng người sống

Hiến tạng người sống có nghĩa là một người đang còn sống bình thường hiến tặng một cơ quan (hoặc một phần của cơ quan đó), để cấy ghép vào cơ thể người khác. Người hiến tạng có thể một thành viên trong gia đình như bố mẹ, anh chị em ruột, con cái.

Mặt khác, hiến tạng ở người sống cũng có thể được thực hiện từ việc có mối quan hệ tình cảm gần gũi như bạn bè, vợ chồng hoặc người tình nguyện hiến tạng, còn gọi là hiến tạng không có cùng huyết thống. Nhờ các loại thuốc ức chế miễn dịch, mà việc cho - nhận các cơ quan nội tạng giữa các cơ thể khác nhau, đạt tỷ lệ thành công cao và kết quả tốt.

Hiến tạng thường thấy nhất trên thực tế ở người sống là hiến thận. Bên cạnh đó, một số cơ quan khác cũng có thể được cấy ghép từ người tình nguyện hiến tặng bao gồm gan, tuyến tụy, phổi,...

Người sống hiến thận như thế nào?

Yêu cầu cơ bản để tham gia hiến thận là bạn phải có tình trạng thể chất và tinh thần khỏe mạnh, có độ tuổi từ 18 trở lên và chức năng thận ghi nhận bình thường.

Một số tình trạng bệnh lý có thể ngăn bạn không thể hiến thận cho người khác như tình trạng huyết áp không ổn định, đái tháo đường, viêm gan cấp tính, nhiễm trùng cấp, nhiễm HIV và ung thư,... Bên cạnh đó, việc bạn đang điều trị các bệnh lý thần kinh như trầm cảm, cơn hoảng loạn, rối loạn lo âu,... cũng ngăn bạn không thể trở thành người hiến thận.

Đặc biệt, ca ghép thận từ người sống có một số ưu điểm so với ghép thận từ người đã mất như:

• Ca ghép thận sống đa phần thực hiện từ người hiến tạng là các thành viên trong gia đình với nhau, do đó có bộ gen và ADN giống nhau. Chính sự phù hợp về vật chất di truyền này làm giảm nguy cơ thận sau khi ghép bị cơ thể đào thải.
• Tỷ lệ sống của thận được ghép từ người hiến còn sống cao hơn.
• Thận của người hiến thận còn sống thường hoạt động ngay sau khi cấy ghép, vì thận chỉ ra khỏi cơ thể trong thời gian ngắn. Ngược lại, một số quả thận của người hiến đã mất không hoạt động ngay được, mà cần có thời gian. Do đó, người bệnh thận cần lọc máu và chạy thận nhân tạo cho đến khi thận mới cấy ghép vào hoạt động.
• Người tình nguyện hiến thận có thể được kiểm tra sức khỏe và tìm ra cơ thể tương thích nhất để trao đi “lòng nhân ái”. Việc cấy ghép sau đó sẽ được sắp xếp thời gian phù hợp, nhằm thuận tiện cho cả người cho và nhận, hạn chế biến chứng sau cấy ghép.

Hình thức hiến thận ở người sống

Việc hiến thận được thực hiện hoàn toàn trên tinh thần tự nguyện, với hai hình thức như:

• Hiến thận trực tiếp: Trực tiếp ở đây có nghĩa là người tình nguyện hiến trực tiếp nêu tên người sẽ nhận quả thận của mình, là hình thức hiến thận sống phổ biến nhất. Hiến thận trực tiếp thường được thực hiện giữa những người có quan hệ huyết thống hoặc giữa những người có quan hệ cá nhân thân thiết (như vợ chồng, bạn bè,...).
• Hiến thận gián tiếp: Là khi người tình nguyện hiến không nêu cụ thể tên người nhận cơ quan này. Người tình nguyện hiến thận gián tiếp sẽ đăng ký trước với cơ quan có thẩm quyền theo quy định.

Ngày nay cùng với sự phát triển của y học hiện đại, các ca cấy ghép nội tạng đang có tỷ lệ thành công cao và tiếp tục dần được tăng thêm. Tuy vậy, cũng có trường hợp thận bị cơ thể đào thải, có biến chứng phẫu thuật hoặc do bệnh lý nền quá nặng, khiến cho thận được cấy ghép không hoạt động tốt.

Theo thống kê, trung bình một quả thận được hiến tặng sẽ được sử dụng trong khoảng thời gian 15-20 năm. Thời gian quả thận ghép tồn tại sẽ dài hơn hoặc ngắn hơn, phụ thuộc vào các yếu tố như: Tương thích miễn dịch và di truyền, các bệnh lý đi kèm, thời gian thiếu máu của thận khi cấy ghép,...

Còn một quả thận có sống được không?

Nhiều bạn đọc lo lắng, thắc mắc đặt câu hỏi là “liệu khi còn một quả thận thì cuộc sống có bình thường không?”. Theo các nghiên cứu, đa số người chỉ có một quả thận nhưng quả thận đó vẫn khỏe mạnh (hoạt động bình thường, không có tắc mạch máu hay suy giảm chức năng,...) thì người đó vẫn có cuộc sống khỏe mạnh, sinh hoạt bình thường và không bị hạn chế lao động.

Thận là một cơ quan đặc biệt, khi chỉ còn 1 quả thận, nó sẽ tự động tăng hiệu suất hoạt động để đảm nhận nhiệm vụ của 2 quả thận. Khi đó, cấu trúc thận sẽ tăng kích thước lên để tăng cường lọc máu, đào thải nước và cặn bã ra khỏi cơ thể. Sự phì đại này là cơ chế sinh lý đáp ứng của thận và cơ thể, không gây ra tác dụng phụ về lâu dài.

Thậm chí, với những người bẩm sinh đã chỉ còn 1 quả thận, nó sẽ tự động tăng kích thước để đảm nhận nhiệm vụ của 2 quả thận, mà vẫn duy trì chức năng thận bình thường. Khả năng thích ứng linh hoạt của thận giúp người hiến thận và nhận thận được hiến vẫn có thể tiếp tục sống khỏe.

Chế độ sinh hoạt cho người có một quả thận

Như đã đề cập, người chỉ có một quả thận vẫn có thể sống khỏe mạnh do quả thận còn lại sẽ tăng cường chức năng. Tuy nhiên, cũng cần chú ý thiết lập và duy trì lối sống lành mạnh, chăm sóc thận còn lại, tránh tổn thương và gây ra hư hại.

Về vận động

Đối với người chỉ còn một quả thận, cần thường xuyên tập luyện thể dục thể thao, việc này giúp cơ thể thêm phần dẻo dai, tăng cường trao đổi chất, máu huyết lưu thông và duy trì cân nặng lý tưởng (vì thừa cân gây thêm áp lực lên thận).

Tuy nhiên, người chỉ có một quả thận nên hạn chế tham gia các môn thể thao mạnh, có nguy cơ chấn thương như võ thuật, bóng đá, bóng chuyền,... Thay vào đó, một số môn thể thao nhẹ nhàng hơn được khuyến khích bao gồm tập yoga, đạp xe đạp, bơi lội,...

Về dinh dưỡng

Theo các chuyên gia y tế, nếu bạn chỉ có một quả thận khỏe mạnh trong cơ thể thì không cần phải điều chỉnh gì nhiều, cần duy trì chế độ ăn uống đa dạng, đầy đủ dinh dưỡng.

Tuy vậy, nếu bệnh nhân bị loại bỏ thận do bệnh lý, cùng với đó là nguy cơ tổn thương thận còn lại, thì người bệnh cần trao đổi với bác sĩ đến có kiến thức xây dựng chế độ ăn kiêng khoa học bảo vệ sức khỏe thận.

Bài viết đã cung cấp cho bạn đọc các thông tin về chủ đề hiến tạng, hiến thận ở người sống và chế độ sinh hoạt cho người chỉ còn một quả thận. Cơ thể chỉ có một quả thận vẫn có thể duy trì được sức khỏe bình thường, do khả năng tự tăng về kích thước của quả thận còn lại, nhằm đảm nhận nhiệm vụ của 2 quả thận bình thường.

Xem thêm: 

• Teo tuyến thượng thận: Nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị
• Viêm bể thận: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị