Tìm hiểu về cơ Hamstring và một số chấn thương thường gặp

Hamstring là một trong những nhóm cơ quan trọng nhất trong cơ thể con người, đóng vai trò chủ chốt trong việc di chuyển và duy trì sự ổn định của cơ thể. Chúng không chỉ giúp trong các hoạt động như đi bộ, chạy và nhảy, mà còn góp phần bảo vệ khớp gối khỏi chấn thương.

Hamstring là gì?

Hamstring là một nhóm ba cơ nằm ở phía sau đùi, kéo dài từ vùng hông đến ngay dưới đầu gối. Những cơ này có chức năng hỗ trợ việc duỗi chân ra phía sau và gập đầu gối.

Cấu tạo và chức năng của cơ Hamstring

Hamstring là một nhóm cơ nằm ở phía sau đùi, bao gồm ba cơ chính: Cơ bán gân (semitendinosus), cơ bán mạc (semimembranosus) và cơ nhị đầu đùi (biceps femoris). Nhóm cơ này chủ yếu có nhiệm vụ gập khớp gối và duỗi khớp háng. Cơ nhị đầu đùi cũng có vai trò trong việc xoay ngoài khớp gối (external rotation).

Cấu tạo của cơ Hamstring

Cơ hamstring nằm ở phía sau đùi và bao gồm ba cơ sau:

• Cơ bán gân (semitendinosus): Cơ này bắt đầu từ hố ổ cối của xương chậu và gắn vào mặt trong của xương chày. Cơ bán gân có vai trò chủ yếu trong việc gập khớp gối và kéo dài khớp háng.
• Cơ bán mạc (semimembranosus): Cơ này bắt nguồn từ hố ổ cối của xương chậu và gắn vào mặt trong xương chày, nhưng phần gân của cơ bán mạc còn dính vào một số phần khác của xương chày và xương mác. Chức năng chính của cơ bán mạc là gập khớp gối và kéo dài khớp háng.
• Cơ nhị đầu đùi (biceps femoris): Cơ này có hai đầu là đầu dài và đầu ngắn. Đầu dài bắt nguồn từ hố ổ cối của xương chậu và bám vào mặt sau của xương chày, trong khi đầu ngắn xuất phát từ mấu chuyển lớn của xương đùi và gắn vào mặt sau của xương mác. Cơ nhị đầu đùi chủ yếu có nhiệm vụ gập khớp gối và xoay trong đùi.

Chức năng của nhóm cơ Hamstring

Cơ hamstring chủ yếu có vai trò trong việc gập khớp gối và kéo dài khớp háng. Nó phối hợp với các cơ ở cẳng chân để giúp gập khớp gối, cho phép chúng ta nâng chân lên khỏi mặt đất, từ đó hỗ trợ cho nhiều hoạt động cần thiết của chi dưới như đi bộ, chạy và leo núi. Ngoài ra, cơ hamstring còn làm việc cùng với cơ mông để kéo dài khớp háng, giúp duỗi chân ra phía sau.

Tìm hiểu về chấn thương nhóm cơ Hamstring

Cơ gân kheo (hay còn gọi là hamstring) là một nhóm cơ đặc biệt nối giữa xương ngồi và xương cẳng chân. Nhóm cơ này đóng vai trò quan trọng trong việc gập gối và đưa hông ra phía sau.

Chấn thương cơ gân kheo (Hamstring strain) là tình trạng căng hoặc rách các cơ trong nhóm cơ hamstring. Đây là một dạng chấn thương phổ biến, thường gặp trong các hoạt động chạy nhảy, hoặc có thể do căng cơ quá mức trong một số hoạt động khác.

Chấn thương gân kheo hiện được phân loại theo mức độ nghiêm trọng của tình trạng căng cơ, bao gồm:

• Cấp độ 1: Căng cơ nhẹ với vết rách nhỏ.
• Cấp độ 2: Rách một phần của cơ gân kheo.
• Cấp độ 3: Tình trạng nghiêm trọng hơn, khi cơ bị rách hoàn toàn và có thể cần phẫu thuật để điều trị.

Triệu chứng của chấn thương cơ Hamstring

Chấn thương gân kheo thường biểu hiện qua những triệu chứng rõ nét, bao gồm:

• Cảm giác đau ở phía sau chân khi tập luyện hoặc di chuyển, khiến việc chạy nhảy trở nên khó khăn.
• Cơ bắp cứng lại.
• Khu vực bị chấn thương có dấu hiệu sưng hoặc bầm tím.
• Người bệnh gặp khó khăn trong việc duỗi thẳng hoặc co chân lại.

Tình huống dễ gây ra chấn thương nhóm cơ Hamstring

Chấn thương cơ gân kheo xảy ra khi cơ bắp bị co lại hoặc kéo giãn quá mức. Những tình huống dễ dẫn đến loại chấn thương này thường liên quan đến các hoạt động như chạy nhảy và các môn thể thao. Những môn thể thao dễ gây chấn thương gân kheo bao gồm chạy nhanh, bóng đá, bóng rổ, điền kinh, và các hoạt động nhảy mạnh. Đặc biệt, đối với cử tạ có thể làm căng cơ như bài tập deadlift, cũng có thể là nguyên nhân gây ra chấn thương nếu không thực hiện đúng kỹ thuật.

Những hoạt động này có thể tạo ra sự căng thẳng quá mức cho cơ gân kheo. Nếu tình trạng này tiếp diễn, cơ bắp có thể bị rách hoặc đứt, gây ra chấn thương. Chấn thương gân kheo có thể xảy ra ở cả nam giới và nữ giới. Bên cạnh đó, một số yếu tố có thể làm tăng khả năng gặp chấn thương bao gồm:

• Tuổi tác: Người lớn tuổi thường có nguy cơ cao hơn về chấn thương cơ gân kheo.
• Tiền sử chấn thương: Nếu đã từng bị chấn thương tương tự, nguy cơ tái phát cao.
• Chèn ép dây thần kinh vùng lưng dưới.
• Hoạt động thể thao quá mức: Tham gia các hoạt động thể chất liên tục mà không có thời gian phục hồi.
• Sức khỏe kém: Cảm thấy mệt mỏi hoặc sức khỏe tổng quát không tốt.

Ngoài ra, sự mất cân bằng trong cơ bắp hoặc độ linh hoạt kém cũng có thể làm tăng nguy cơ, khiến cho các nhóm cơ không đủ sức chịu đựng áp lực từ các hoạt động, dẫn đến căng cơ và chấn thương gân kheo.

Phương pháp điều trị chấn thương nhóm cơ Hamstring

Đối với hầu hết các chấn thương gân kheo nhẹ đến vừa, việc chăm sóc đúng cách có thể giúp chúng tự hồi phục. Dưới đây là một số phương pháp điều trị được bác sĩ khuyến nghị để thúc đẩy quá trình hồi phục:

Nghỉ ngơi

Trong thời gian bị chấn thương, bệnh nhân cần hạn chế tải trọng lên chân. Nếu cơn đau nghiêm trọng, việc sử dụng nạng là cần thiết để di chuyển an toàn.

Chườm đá

Sử dụng túi đá lạnh chườm lên khu vực bị sưng đau có thể giúp giảm cơn đau. Mỗi lần chườm nên kéo dài từ 20 đến 30 phút hoặc cho đến khi cơn đau thuyên giảm.

Sử dụng thuốc giảm đau và kháng viêm

Một số thuốc kháng viêm không steroid như Ibuprofen hoặc Naproxen có thể giúp giảm sưng và đau. Tuy nhiên, cần phải chú ý rằng các loại thuốc này có thể gây ra tác dụng phụ, chẳng hạn như tăng nguy cơ loét hoặc chảy máu tại khu vực chấn thương, vì vậy chỉ nên dùng trong thời gian ngắn trừ khi có chỉ định từ bác sĩ.

Vật lý trị liệu

Bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu có thể hướng dẫn bệnh nhân thực hiện các bài tập kéo dài cơ nhằm bảo vệ cơ và ngăn ngừa chấn thương tái phát.

Phẫu thuật

Nếu chấn thương gân kheo nặng, gây rách cơ, bệnh nhân có thể cần phẫu thuật để sửa chữa và nối lại các mô cơ. Phẫu thuật chỉ được cân nhắc khi có tổn thương nghiêm trọng như rách hoàn toàn cơ gân kheo, hoặc khi các phương pháp điều trị bảo tồn không mang lại hiệu quả.

Điều chỉnh chế độ sinh hoạt để giảm thiểu chấn thương

Ngoài các phương pháp hỗ trợ hồi phục cho cơ gân kheo, bệnh nhân cũng cần chú ý đến thói quen sinh hoạt hàng ngày để ngăn ngừa tình trạng chấn thương trở nên nghiêm trọng hơn. Các biện pháp cần thực hiện bao gồm:

• Ngừng ngay mọi hoạt động có thể gây ra cơn đau tại vùng chấn thương cho đến khi có sự cho phép từ bác sĩ để trở lại hoạt động bình thường.
• Tăng cường phát triển cơ bắp ở đùi, lưng dưới và xương chậu thông qua các bài tập vật lý trị liệu, nhằm duy trì sự cân bằng cơ bắp giữa khu vực bị thương và phần còn lại.

Cách phòng ngừa chấn thương nhóm cơ Hamstring

Để ngăn ngừa chấn thương gân kheo, bạn nên lưu ý những điểm sau:

• Trước mỗi hoạt động thể chất, hãy thực hiện các bài khởi động và kéo giãn cơ để chuẩn bị cho cơ thể.
• Tăng dần cường độ hoạt động hàng ngày, nhưng cần phải kiểm soát mức tăng không vượt quá 10% sau một tuần.
• Nếu cảm thấy đau nhức ở mặt sau đùi, hãy dừng ngay các động tác đang thực hiện.

Tóm lại, Hamstring không chỉ là nhóm cơ quan trọng trong việc hỗ trợ các hoạt động thể chất mà còn đóng vai trò quyết định trong việc duy trì sự ổn định và linh hoạt của cơ thể. Việc chăm sóc và rèn luyện nhóm cơ này một cách hợp lý sẽ giúp phòng ngừa chấn thương, nâng cao hiệu suất thể thao và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Xem thêm: 

Tìm hiểu về gân chân ngỗng là gì? 

Hội chứng đường hầm cổ chân và những điều cần biết