Sỏi tụy có nguy hiểm không? Biểu hiện của sỏi tụy là gì?

Sỏi tụy là sản phẩm của quá trình viêm tụy mạn, thường gặp ở nhu mô, các nhánh bên và các ống chính chung của tụy. Hậu quả hoặc biến chứng của sỏi tụy có thể phát triển ở khoảng 50% bệnh nhân viêm tụy mãn tính. Sau đây, Nhà thuốc Long Châu sẽ làm rõ cho bạn đọc về câu hỏi sỏi tụy có biểu hiện gì và sỏi tụy có nguy hiểm không nhé.

Sỏi tụy là gì?

Sỏi tụy có tỉ lệ mắc thấp hơn 1% dân số và được chẩn đoán chủ yếu ở những người bị viêm tụy mạn tính. Hậu quả hoặc biến chứng của sỏi tụy có thể phát triển ở khoảng 50% bệnh nhân viêm tụy mạn tính.

Sỏi tụy là hậu quả của viêm tụy mạn và thường gặp ở nhu mô, các nhánh bên và các ống chính chung của tụy. Bất kể nguyên nhân gây viêm tụy mạn tính là gì, sỏi tụy xuất hiện đều là hậu quả của quá trình này. Sỏi tụy bao gồm các thành phần của dịch tiêu hóa cứng lại, khá tương tự như với sỏi mật. Tuy nhiên, sỏi tụy thường được hình thành từ các mảnh canxi cacbonat đã đông đặc lại từ các enzyme tuyến tụy và bị kẹt trong ống nối tuyến tụy với ruột non.

Sỏi tụy có thành phần gồm một mạng tinh thể canxi cacbonat được bao quanh bởi một chất nền giống như gel bao gồm nhiều protein fibrillar và polysaccharides.

Sỏi tụy có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào loại, số lượng và vị trí. Các triệu chứng bao gồm:

• Đau bụng dữ dội ở vùng bụng phía trên bên trái hoặc giữa, lan ra sau lưng hoặc ngực;
• Cơn đau đột ngột và dữ dội có thể kéo dài vài giờ hoặc vài ngày;
• Vàng da và mắt;
• Buồn nôn, nôn;
• Sốt và ớn lạnh;
• Khó tiêu hóa thức ăn;
• Sụt cân;
• Loạn nhịp tim;
• Mất nước;
• Hạ huyết áp.

Sỏi tắc nghẽn trong ống tụy sẽ dẫn đến đau bụng dữ dội, cơn đau có thể xuất hiện ở phần trên của dạ dày hoặc lan lên ngực, lưng. Ngoài ra, sỏi tụy còn gây ra viêm tụy, gây sốt, buồn nôn, nôn, ớn lạnh… Những triệu chứng này có thể xảy ra liên tục hoặc không liên tục. Tuy nhiên, triệu chứng của sỏi tụy thường đột ngột. Một số triệu chứng không phổ biến có thể thấy chẳng hạn như vàng da, phân sáng màu, nước tiểu sẫm màu, thở nhanh, nhịp tim nhanh. 

Điều quan trọng là không phải tất cả những người bị sỏi tụy đều có các triệu chứng trên. Trong một số trường hợp nhất định, sỏi tụy có thể được phát hiện vô tình khi bạn thực hiện một số xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh để tìm các vấn đề bệnh tật khác. Do những biểu hiện có thể không rõ ràng, sỏi tụy có nguy hiểm không là một câu hỏi hay được đặt ra.

Nguyên nhân chính xác gây ra sỏi tụy chưa được hiểu rõ ràng, tuy nhiên các yếu tố nguy cơ gây sỏi tụy có thể kể tới như:

• Lạm dụng rượu: Việc uống nhiều rượu (5 ly mỗi ngày) làm tăng nguy cơ viêm tụy mạn tính, dẫn đến hình thành sỏi.
• Hút thuốc: Nicotine gây ra những thay đổi về cấu trúc và chức năng của tuyến tụy ngoại tiết.
• Đột biến gen: Đột biến gen SPINK1 (gen ức chế tụy tiết trypsin) có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm tụy mạn tính, căn bệnh đóng vai trò chính gây ra sỏi tụy.
• Bệnh tự miễn dịch: Trong các bệnh như viêm tụy tự miễn, nồng độ globulin miễn dịch IgG4 tăng cao, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.
• Rối loạn chuyển hóa: Tăng triglycerid máu, tăng canxi máu (do cường tuyến cận giáp), đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa porphyrin và bệnh Wilson có xu hướng làm tăng nguy cơ viêm tụy và hình thành sỏi.
• Điều kiện môi trường: Các yếu tố khác như béo phì và lối sống ít vận động làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.
• Bất thường về mặt giải phẫu: Viêm tụy tắc nghẽn mạn tính và hình thành sỏi có thể là do tắc nghẽn ống tụy do viêm hoặc khối u ác tính.
• Xơ nang: Trong tình trạng xơ nang, tình trạng bài tiết của ống tụy giảm.

Sỏi tụy có nguy hiểm không?

Sỏi tụy có thể gây ra một số biến chứng như:

• Viêm tụy tái phát: Khi sỏi tụy bị tắc nghẽn hoặc bong ra, nó có thể dẫn tới viêm tuyến tụy.
• Viêm phúc mạc: Do tình trạng viêm kéo dài dẫn đến tích tụ dịch ở vùng mô giữa các cơ quan.
• Sốc giảm thể tích: Trong một số trường hợp, với tình trạng viêm mạn tính, sự tích tụ chất dịch sẽ làm cô đặc máu trong lòng mạch và dẫn đến mất nước, hậu quả dẫn đến sốc giảm thể tích.
• Viêm túi mật và viêm đường mật: Sỏi tụy có thể dẫn đến viêm túi mật và viêm ống mật chung.
• Nhiễm trùng và sốc nhiễm trùng: Sự tắc nghẽn của sỏi có thể khiến vi khuẩn từ ruột non di chuyển ngược vào ống dẫn gây nhiễm trùng. Đôi khi, nhiễm trùng này có thể di chuyển vào máu và gây nhiễm khuẩn huyết, một bệnh diễn biến nặng đe dọa tính mạng.
• Suy dinh dưỡng: Sự hấp thụ và tiêu hóa các chất dinh dưỡng có thể bị suy giảm do sỏi tụy. Người bệnh bị sụt cân và suy dinh dưỡng có thể là kết quả của tình trạng này.
• Bệnh đái tháo đường: Viêm tụy tắc nghẽn hiếm khi gây ra bệnh đái tháo đường type 2. Sỏi tụy cản trở sự lưu thông của dịch tụy, làm giảm khả năng sản xuất insulin, dẫn đến hậu quả là bệnh đái tháo đường.
• Ung thư tuyến tụy: Đây là một biến chứng hiếm gặp của sỏi tụy. Ung thư tuyến tụy có nhiều khả năng phát triển ở những bệnh nhân bị viêm tụy kéo dài.
• Nang giả tụy: Đây thường được coi là một biến chứng của viêm tụy mạn tính, chủ yếu xảy ra khi có sự tắc nghẽn trong ống tụy do sỏi mật hoặc sỏi tụy.
• Hoại tử tụy (viêm tụy hoại tử): Nguyên nhân là do viêm mạn tính hoặc tổn thương tuyến tụy. Đây là một tình trạng đe dọa tính mạng nghiêm trọng, có thể dẫn đến suy đa tạng và nhiễm khuẩn huyết.

Như vậy, để giải đáp cho câu hỏi sỏi tụy có nguy hiểm không, câu trả lời là sỏi tụy rất nguy hiểm do nếu không được điều trị ngay lập tức có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Nếu bạn có triệu chứng nghi ngờ mắc sỏi tụy, hãy tới cơ sở y tế sớm để được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám và tư vấn cụ thể nhé.

Phòng ngừa sỏi tụy

Sỏi tụy có thể có nhiều triệu chứng rầm rộ và các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, bệnh vẫn có thể được phòng ngừa nếu bạn duy trì một lối sống lành mạnh. Các bước sau đây có thể giúp tránh phát triển sỏi tụy:

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh;
• Xây dựng một thực đơn cho chế độ ăn lành mạnh;
• Kiểm soát nồng độ cholesterol trong phạm vi bình thường;
• Quản lý tốt bệnh đái tháo đường và các bệnh chuyển hóa khác;
• Hạn chế uống rượu;
• Tránh hút thuốc;
• Quản lý tốt các bệnh đồng mắc hay các vấn đề sức khỏe của bạn;
• Tránh tiêu thụ các thực phẩm có lượng đường và chất béo cao;
• Uống nhiều nước.

Trên đây là nội dung cung cấp thông tin cho bạn đọc về sỏi tụy có biểu hiện gì, sỏi tụy có nguy hiểm không. Nếu bạn có xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ bệnh, hãy đến cơ sở y tế để thực hiện thăm khám và được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa bạn nhé.

Xem thêm:

• U đầu tụy có nguy hiểm không?
• Viêm tụy hoại tử có nguy hiểm không?
• Những điều cần biết về bệnh u tụy lành tính