Viêm phổi cộng đồng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm phổi cộng đồng là bệnh lý viêm nhu mô phổi do vi sinh vật (vi khuẩn, virus, nấm...) xâm nhập, phát triển ở người chưa hoặc mới vào bệnh viện dưới 48 giờ.

Bệnh khác với viêm phổi bệnh viện (HAP - xảy ra sau 48 giờ nằm viện) và viêm phổi liên quan chăm sóc y tế - HCAP.

Viêm phổi cộng đồng rất phổ biến toàn cầu và là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh hô hấp cấp tính, đặc biệt ảnh hưởng nghiêm trọng đến trẻ em và người cao tuổi.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm phổi cộng đồng

Các triệu chứng viêm phổi cộng đồng dễ gặp bao gồm:

• Ho: Ho khan hoặc ho đàm, đàm có thể có màu vàng, xanh hoặc có lẫn máu.
• Sốt hoặc rét run: Từ sốt nhẹ đến sốt cao, thường kèm mệt mỏi và đau đầu.
• Khó thở, hụt hơi: Nhất là khi gắng sức hoặc tình trạng nặng lên.
• Đau ngực: Thường đau khi ho hoặc khi hít sâu, có thể âm ỉ hoặc đau nhói.
• Mệt mỏi, nhức mỏi toàn thân: Đặc biệt có thể xuất hiện lú lẫn, mất phương hướng ở người cao tuổi.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm phổi cộng đồng

Các biến chứng Viêm phổi cộng đồng có thể làm diễn tiến bệnh trầm trọng hơn bao gồm:

• Áp xe phổi: Hình thành ổ mủ trong phổi, ho ra mủ, sốt kéo dài.
• Tràn dịch thấm màng phổi: Dịch tích tụ giữa phổi và thành ngực, khiến người bệnh khó thở hơn.
• Tràn mủ màng phổi (empyema): Cần dẫn lưu và điều trị kháng sinh mạnh, đôi khi phải can thiệp ngoại khoa.
• Nhiễm khuẩn huyết (sepsis): Vi khuẩn lan vào máu, có thể gây sốc nhiễm khuẩn.
• Sốc nhiễm khuẩn, suy đa cơ quan: Thận, phổi, gan… bị tổn hại nặng, có thể dẫn đến tử vong nếu không điều trị kịp thời.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đi khám ngay khi xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu sau:

• Khó thở nặng, thở nhanh hoặc hụt hơi liên tục.
• Môi hoặc đầu chi tím tái, mồ hôi lạnh, cảm thấy rất mệt hoặc lừ đừ.
• Tim đập >100 lần/phút, hoặc sốt trên 39 °C kéo dài sau 48 giờ điều trị tại nhà.
• Tỉnh táo giảm, lú lẫn hoặc hôn mê nhẹ.
• Ho ra máu hoặc đau ngực dữ dội đi kèm ho.
• Huyết áp giảm hoặc biểu hiện sốc như ngất, chóng mặt, đổ mồ hôi lạnh.

Nguyên nhân dẫn đến viêm phổi cộng đồng

Bao gồm các nhóm nguyên nhân:

• Vi khuẩn: Streptococcus pneumoniae (phế cầu) là nguyên nhân phổ biến nhất (20 - 60%). Các vi khuẩn khác như Haemophilus influenzae, Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae và Legionella pneumophila.
• Virus: Virus cúm A/B, RSV, SARS-CoV-2… có thể gây viêm phổi hoặc làm bội nhiễm vi khuẩn.
• Nấm: Ít gặp, thường xuất hiện ở người suy giảm miễn dịch (HIV, điều trị hóa trị, transplant).
• Vi khuẩn cơ hội: MRSA, Pseudomonas aeruginosa: gặp ở bệnh nhân mãn tính, sử dụng kháng sinh thường xuyên hoặc có bệnh lý hô hấp nền.

Cơ chế bệnh sinh của viêm phổi cộng đồng

Khi vi sinh vật xâm nhập qua đường hô hấp trên, phế nang phản ứng viêm mạnh, điều này gây tích tụ dịch, mủ và phù nề. Hậu quả là giảm trao đổi oxy và có thể phá hủy cấu trúc phế nang và mạch máu ở phổi.