Sinh cực non là gì? Các biện pháp phòng tránh nguy cơ sinh cực non

Thực trạng đáng báo động về tỷ lệ sinh cực non ngày càng gia tăng trên thế giới và tại Việt Nam. Bài viết sẽ cung cấp thông tin bổ ích về sinh cực non, hy vọng từ đó sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Sinh cực non là gì?

Sinh cực non là khi trẻ được sinh ra trước 28 tuần tuổi thai. Thai kỳ bình thường kéo dài khoảng 40 tuần, do đó trẻ sinh cực non có thể gặp nhiều vấn đề sức khỏe hơn so với trẻ sinh đủ tháng. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sinh cực non, bao gồm:

• Nhiễm trùng ối: Vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào buồng ối có thể gây ra nhiễm trùng, dẫn đến sinh non.
• Vỡ màng ối sớm: Màng ối là lớp màng bảo vệ em bé trong thai kỳ. Khi màng ối vỡ sớm, em bé có thể bị sinh non.
• Các vấn đề về tử cung hoặc nhau thai: Một số vấn đề về tử cung hoặc nhau thai, chẳng hạn như dị tật bẩm sinh hoặc khối u, có thể làm tăng nguy cơ sinh non.
• Các vấn đề về sức khỏe của mẹ: Một số vấn đề sức khỏe của mẹ, chẳng hạn như cao huyết áp, tiểu đường hoặc tiền sản giật, có thể làm tăng nguy cơ sinh non.
• Mang đa thai: Mang đa thai có nguy cơ sinh non cao hơn so với mang thai một thai.
• Tiền sử sinh non: Nếu bạn đã từng sinh non trước đây, bạn có nguy cơ sinh non cao hơn trong những lần mang thai tiếp theo.

Dấu hiệu nhận biết sinh cực non

Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo sinh cực non mà phụ nữ mang thai cần lưu ý:

• Thay đổi dịch tiết âm đạo: Dịch âm đạo loãng hơn, nhầy hơn hoặc có lẫn máu. Dịch âm đạo chảy nhiều hơn bình thường.
• Cảm giác thay đổi chuyển động của thai nhi: Thai nhi ít cử động hơn bình thường hoặc thai nhi cử động mạnh hoặc yếu bất thường.
• Đau bụng hoặc co thắt tử cung: Cơn đau có thể âm ỉ hoặc quặn thắt, thường xuất hiện ở vùng bụng dưới. Cơn co thắt có thể xuất hiện 5 lần trở lên trong 1 giờ, mỗi cơn kéo dài 30 giây hoặc hơn.
• Vỡ màng ối sớm: Nước ối chảy ra như nước tiểu hoặc từng giọt. Cảm giác âm đạo ẩm ướt nhiều hơn bình thường.
• Đau lưng hoặc áp lực vùng chậu: Cơn đau có thể lan xuống vùng bụng dưới hoặc đùi. Cảm giác nặng nề hoặc căng tức ở vùng chậu.
• Các dấu hiệu khác: Buồn nôn hoặc nôn dữ dội, tiêu chảy không do ngộ độc thực phẩm, sốt không do nguyên nhân khác, cảm giác mệt mỏi bất thường hoặc kiệt sức.

Không phải tất cả phụ nữ mang thai có các dấu hiệu sinh cực non đều sẽ sinh non. Một số phụ nữ mang thai có thể có một hoặc nhiều dấu hiệu mà không sinh non. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào trong số các dấu hiệu trên, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức.

Biến chứng của trẻ sinh cực non

Do cơ quan chưa phát triển hoàn thiện, trẻ sinh cực non có nguy cơ cao gặp nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển sau này. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp ở trẻ sinh cực non:

Vấn đề về hô hấp

• Suy hô hấp: Do phổi chưa trưởng thành, trẻ sinh cực non thường gặp khó khăn trong việc tự thở, có thể cần hỗ trợ thở máy hoặc oxy.
• Loạn sản phế quản phổi: Tình trạng tổn thương phổi do thiếu surfactant, một chất giúp phổi giãn nở tốt hơn.
• Ngưng thở: Trẻ có thể ngừng thở trong thời gian ngắn, có thể dẫn đến thiếu oxy não.
• Viêm phổi: Trẻ sinh cực non có hệ miễn dịch yếu, dễ bị nhiễm trùng phổi do vi khuẩn hoặc virus.

Vấn đề về tim mạch

• Huyết áp thấp: Do tim chưa đủ sức bơm máu đi khắp cơ thể.
• Nhịp tim chậm hoặc nhanh: Nhịp tim không ổn định có thể ảnh hưởng đến lượng oxy cung cấp cho cơ thể.
• Dẫn lưu động mạch phổi: Tình trạng mạch máu từ tim đến phổi bị bất thường.

Nhiễm trùng

• Nhiễm trùng sơ sinh: Trẻ sinh cực non có hệ miễn dịch yếu, dễ bị nhiễm trùng máu, phổi, não, ruột,... do vi khuẩn, virus hoặc nấm.
• Viêm ruột hoại tử: Tình trạng ruột bị tổn thương và chết mô do thiếu máu.

Vấn đề về tiêu hóa

• Chậm bú hoặc bú kém: Do hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, trẻ sinh cực non có thể gặp khó khăn khi bú sữa mẹ hoặc sữa công thức.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Do cơ vòng ở đáy dạ dày chưa phát triển hoàn thiện, trẻ dễ bị trào ngược thức ăn.
• Tiêu chảy: Do hệ tiêu hóa nhạy cảm, trẻ dễ bị tiêu chảy do vi khuẩn, virus hoặc do ăn sữa không hợp lý.

Vấn đề về não bộ

• Xuất huyết não: Do mạch máu não mỏng manh, dễ vỡ.
• Bại não: Tình trạng tổn thương não do thiếu oxy hoặc máu, có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động, học tập và giao tiếp của trẻ.
• Chậm phát triển trí tuệ: Trẻ sinh cực non có nguy cơ cao bị chậm phát triển trí tuệ, ảnh hưởng đến khả năng học tập, ghi nhớ.

Vấn đề về mắt

• Bệnh võng mạc do non tháng (ROP): Tình trạng tổn thương võng mạc do thiếu oxy, có thể dẫn đến mù lòa.
• Cườm bẩm sinh: Tình trạng đục thủy tinh thể bẩm sinh.

Vấn đề về xương

• Còi xương: Do thiếu vitamin D và canxi.
• Loãng xương: Xương yếu và dễ gãy.

Các biến chứng khác

• Thiếu máu: Do thiếu sắt hoặc hồng cầu.
• Vàng da: Do tích tụ bilirubin trong máu.
• Liệt ruột: Ruột không hoạt động bình thường.
• Suy thận: Thận không hoạt động bình thường.

Mức độ nghiêm trọng của các biến chứng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tuổi thai khi sinh, cân nặng khi sinh, các vấn đề sức khỏe và chất lượng chăm sóc sau sinh.

Các biện pháp phòng tránh nguy cơ sinh cực non

Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả:

Trước khi mang thai

• Khám sức khỏe tiền sản: Khám sức khỏe tiền sản giúp phát hiện và điều trị sớm, quản lý tốt các bệnh lý tiềm ẩn có thể dẫn đến sinh non như tiểu đường, cao huyết áp, bệnh tim mạch, nhiễm trùng.
• Bổ sung axit folic: Bổ sung axit folic ít nhất 400mcg mỗi ngày trước và trong khi mang thai giúp giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh, một trong những nguyên nhân gây sinh non.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân hoặc béo phì khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ sinh non. Duy trì cân nặng hợp lý bằng cách ăn uống khoa học và tập thể dục thường xuyên.
• Tránh hút thuốc lá, sử dụng rượu bia, ma túy: Hút thuốc lá, sử dụng rượu bia và ma túy có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi, làm tăng nguy cơ sinh non.

Trong khi mang thai

• Đi khám thai định kỳ: Đi khám thai định kỳ giúp theo dõi sức khỏe thai nhi và phát hiện sớm các dấu hiệu nguy cơ sinh non để có biện pháp can thiệp kịp thời.
• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng: Chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng cung cấp vitamin, khoáng chất và các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của thai nhi.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: Nghỉ ngơi đầy đủ giúp cơ thể mẹ khỏe mạnh và giảm nguy cơ sinh non.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi, làm tăng nguy cơ sinh non. Hãy tìm cách thư giãn và giảm căng thẳng bằng các hoạt động như yoga, thiền định.
• Tránh làm việc nặng: Tránh làm việc nặng, hoạt động thể chất quá sức trong khi mang thai.
• Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ: Tuân thủ các hướng dẫn về chế độ ăn uống, sinh hoạt và điều trị của bác sĩ để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm một số biện pháp phòng ngừa sinh non khác như:

• Sử dụng progesterone: Progesterone là một loại hormone giúp ngăn ngừa co thắt tử cung và sinh non. Bác sĩ có thể kê đơn progesterone cho phụ nữ có nguy cơ sinh non cao.
• Khâu vòng cổ tử cung: Khâu vòng cổ tử cung là một thủ thuật y tế giúp ngăn ngừa tử cung mở quá sớm gây sinh non. Thủ thuật này thường được thực hiện ở những phụ nữ đã có tiền căn sinh non.
• Nghỉ ngơi trên giường: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu phụ nữ có nguy cơ sinh non cao nghỉ ngơi trên giường để giảm hoạt động của tử cung và ngăn ngừa sinh non.

Sinh cực non là một vấn đề y tế nghiêm trọng với những hậu quả nặng nề cho sức khỏe của trẻ em và gia đình. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tỷ lệ sinh cực non. Hãy cùng nhau hành động để mang đến cho thế hệ tương lai một khởi đầu khỏe mạnh, hạnh phúc hơn.