U lách: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

U lách lành tính thường không có triệu chứng đặc trưng và phát triển trong âm thầm khiến người bệnh khó phát hiện. Vậy bệnh có khả năng gây ra các biến chứng nghiêm trọng không? Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu những kiến thức về bệnh u lách trong bài viết dưới đây nhé! 

U lách lành tính có phải ung thư lách không?

Lách bị tổn thương gây ra tình trạng u lách. Vậy u lách lành tính có phải là ung thư lách không? Ung thư lá lách là tình trạng ung thư ở lách - bộ phận lớn nhất trong hệ bạch huyết của cơ thể, nằm ở vùng hạ sườn trái. Ung thư lách có thể xuất hiện do nguyên nhân nguyên phát hoặc thứ phát. U lách không phải là ung thư lách, tuy nhiên u lách nếu không được phát hiện sớm và điều trị có thể gây chuyển biến nặng và các biến chứng nguy hiểm hoặc gây ra ung thư lách. 

Bệnh u lách phát triển do nguyên nhân gì?

U lách hay còn gọi là u nang lách, chủ yếu do 2 nguyên nhân chính gây ra là do ký sinh trùng và không do ký sinh trùng:

U lách do ký sinh trùng

U nang lách phần lớn do sự phát triển của sán dây nhỏ (Echinococcus) gây ra mà ký chủ thường là những động vật nhỏ được nuôi ở trong nhà như mèo, chó… hoặc các loài gặm nhấm (dê, cừu) là ký chủ trung gian truyền bệnh. Trứng của Echinococcus cũng có thể tồn tại trong những thực phẩm sống như rau sống, thịt sống và gây lây nhiễm nếu ăn phải. Chúng đi theo sự dịch chuyển của hệ mạch máu và đi tới các cơ quan như thận, phổi, gan, lách, não… và bị các đại thực bào máu giữ lại. Kết quả của sự bắt giữ này là ấu trùng cư trú tại lách đã gây ra tình trạng nang lách ký sinh trùng hay nang Hydatid.

U lách không do ký sinh trùng

Nguyên nhân của u nang lách xuất hiện không do ký sinh trùng chưa được xác định chắc chắn. Một số nguồn thông tin đưa ra rằng các u nang lách xuất hiện có thể do nguồn gốc là bẩm sinh, xuất phát từ mạch máu hay bạch mạch máu. Ngoài ra, sự tiêu hủy khối máu tụ do chấn thương, xuất huyết, nhồi máu… cũng gây ra các u nang lách giả.

Những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh u lách lành tính

U lách lành tính được xác định là do 2 nguyên nhân chính gây ra. Đối tượng bệnh nhân có thể là bất kỳ người nào tiếp xúc với ký sinh trùng hoặc do bẩm sinh, sự biến đổi của cơ thể. Tuy nhiên, vẫn có một số đối tượng có nguy cơ cao mắc u lách lành tính bao gồm:

• Tiền sử gia đình hoặc trong nhà đang có người mắc bệnh u lách không do ký sinh trùng.
• Người có tiền sử bị chấn thương tụ máu ở vùng bụng có nguy cơ lớn gặp phải tình trạng u nang lách giả.
• Những người thường xuyên ăn thực phẩm sống như gỏi cá, nộm rau sống… thì nguy cơ mắc u nang lách ký sinh trùng cao hơn người bình thường.

U lách lành tính gây ra triệu chứng gì?

U nang lách thường phát triển trong âm thầm và không có triệu chứng nổi bật. Một số triệu chứng có thể xuất hiện ở người bệnh u lách lành tính bao gồm:

• Buồn nôn hoặc nôn mửa: Nang lách phát triển chèn ép đến dạ dày nên gây nôn.
• Đau bụng: Đau có thể âm ỉ vùng thượng vị, đau vùng hạ sườn trái hoặc đau dữ.
• Ho hoặc khó thở: Nang chèn ép và kích thích màng phổi, thần kinh hoành gây ra ho, đồng thời chèn ép màng phổi trái, cơ hoành gây ra tình trạng khó thở.
• Rối loạn tiêu hóa: Bệnh nhân có dấu hiệu chán ăn, ăn không tiêu, đầy hơi, chướng bụng, ợ chua, đi ngoài phân lỏng hoặc táo bón.
• Đau lưng: Nang chèn ép thận và niệu quản gây ra tình trạng đau lưng, bít tắc.
• Sốt nhẹ hoặc sốt cao: Trường hợp u nang bị nhiễm trùng hoặc áp xe nang lách dẫn đến người mệt mỏi, sốt.
• Tăng huyết áp: Động mạch thận có nguy cơ bị chèn ép bởi u lách và làm tăng huyết áp ở người bệnh.

Ngoài ra, triệu chứng có thể khác nhau và xuất hiện trên một số thể trạng bệnh như:

• U nang lách im lặng: Không có triệu chứng, phát triển trong âm thầm và bệnh chỉ tình cờ được phát hiện khi bệnh nhân thực hiện thăm khám các bệnh lý khác.
• U nang lách có triệu chứng: Sự chèn ép chiếm chỗ của nang lách với mô lách lành và với cơ quan lân cận như đại tràng, dạ dày, đáy phổi, vòm hoành… gây ra các triệu chứng đặc trưng trên khi các tạng bị chèn ép.
• U nang lách có biến chứng: U lách phát triển khi không được phát hiện gây ra các biến chứng như nhiễm trùng nang lách, nhiễm trùng huyết, xuất huyết vỡ nang do chấn thương, áp xe nang gây viêm phúc mạc, vỡ nang gây viêm phúc mạc… Khi đó, các dấu hiệu của biến chứng khá rõ rệt giúp sớm phát hiện bệnh.

Biện pháp chẩn đoán và điều trị u lách lành tính

Chẩn đoán và điều trị giúp sớm phát hiện ra tình trạng bệnh u lách, ngăn ngừa nguy cơ gây ra các biến chứng nguy hiểm.

Biện pháp chẩn đoán

Để chẩn đoán bệnh u lách, bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng trên lâm sàng và cho bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng bao gồm:

• Siêu âm ổ bụng: Đây là một phương pháp chẩn đoán đơn giản, nhanh chóng, tiết kiệm tiền và không gây xâm lấn. Siêu âm giúp phát hiện và xác định số lượng, kích thước, vị trí của nang cùng các tổn thương khác nếu có của cơ quan khác trong ổ bụng. Nang lách có đặc tính là các ổ cản âm kém hoặc không cản âm do đó cho ra hình ảnh siêu âm là thành mỏng, bờ rõ, mềm mại và có tăng âm phía sau.
• Chụp X-quang: Hình ảnh X-quang có thể cho ra hình ảnh vôi hóa của nang lách hoặc bóng lách to dưới vòm hoành.
• Chụp cắt lớp vi tính: Đây là một phương pháp hiện đại, được thực hiện nhanh chóng. Hình ảnh cắt lớp vi tính giúp đánh giá tình trạng hiện tại của nang lách và những biến chứng có thể xảy ra của nang nếu có. Đồng thời nó cũng phản ánh được tình trạng chèn ép của nang đối với những cơ quan xung quanh.

Cách điều trị bệnh u lách lành tính

Hiện nay, u lách lành tính do ký sinh trùng có thể được điều trị bằng thuốc mà không cần phẫu thuật. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ áp dụng với những u lách có kích thước nhỏ hơn 4cm và chưa xuất hiện triệu chứng hoặc biến chứng bệnh. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân được chỉ định nghỉ ngơi, tránh các hoạt động và lao động nặng nhọc, hạn chế tối đa nguy cơ bị chấn thương nhất là vùng bụng. Thực hiện thăm khám định kỳ để bác sĩ nắm được tình hình điều trị. Các thuốc diệt ký sinh trùng được sử dụng cho bệnh nhân bao gồm Mebendazole, Albendazole…

Đối với u lách do nguyên nhân khác hoặc u quá lớn, bệnh nhân sẽ được tiến hành điều trị bằng biện pháp phẫu thuật. Với khoa học tiên tiến, phương pháp phẫu thuật được xem là tiêu chuẩn vàng trong việc điều trị u nang lách. Các phương pháp phẫu thuật có thể được sử dụng trong điều trị như: Cắt chóp u nang lách, cắt lách bán phần và cắt lách toàn bộ. Tuy nhiên, đối với phương pháp cắt chóp u nang lách và cắt lách bán phần có nhược điểm là dễ gây chảy máu, tụ máu sau mổ, nguy cơ tái phát cao do đó ít được sử dụng trong điều trị u lách.

Phòng ngừa bệnh u lách lành tính như thế nào?

Hiện nay, chưa có các biện pháp phòng ngừa u lách đặc hiệu. Do đó, biện pháp phòng ngừa chủ yếu bao gồm:

• Ăn uống lành mạnh, khoa học, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
• Luyện tập thể dục thể thao đều đặn mỗi ngày.
• Thực hiện khám sức khỏe định kỳ thường xuyên theo lịch được đề xuất, đặc biệt khi có những dấu hiệu lạ trên hệ tiêu hóa thì nên đi khám ngay.
• Trường hợp mắc u nang lá lách nhưng chưa có chỉ định làm phẫu thuật điều trị thì cần nghỉ ngơi, sinh hoạt hợp lý, đều đặn, không làm các việc nặng nhọc gây ảnh hưởng hoặc chấn thương đến vùng bụng nhằm hạn chế nguy cơ bị vỡ u lách gây nhiễm trùng, mất máu, rò vào cơ quan lân cận.

U lách là tình trạng tổn thương lách, tỷ lệ mắc bệnh thấp. Bệnh thường không xuất hiện các triệu chứng đặc trưng do đó rất khó để phát triển. U lách phát triển âm thầm và có nguy cơ cao gây ra các biến chứng nguy hiểm. Do đó, ngay khi có dấu hiệu lạ trên cơ thể, nhất là những triệu chứng vùng bụng thì bệnh nhân nên đến bệnh viện để kiểm tra, sớm phát hiện bệnh nếu có. Nên định kỳ thăm khám và kiểm tra sức khỏe để hạn chế các nguy cơ, biến chứng do bệnh u lách và các bệnh khác gây ra. 

Xem thêm:

• Lá lách nằm ở đâu và có vai trò gì?
• Phân độ vỡ lách và các triệu chứng của vỡ lách