Nguyên nhân cholesterol thấp​ phổ biến hiện nay

Cholesterol là một chất béo quan trọng trong cơ thể, có vai trò thiết yếu trong nhiều chức năng sinh lý như cấu tạo tế bào, sản xuất hormone và tạo màng bảo vệ các tế bào thần kinh. Tuy nhiên, nồng độ cholesterol trong máu có thể giảm xuống một cách bất thường trong một số trường hợp. Việc giảm cholesterol có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Vậy nguyên nhân gây giảm cholesterol là gì? Hãy cùng tìm hiểu về các yếu tố dẫn đến tình trạng này.

Nguyên nhân cholesterol thấp do yếu tố di truyền

Một trong những nguyên nhân chính gây giảm cholesterol trong máu là các yếu tố di truyền. Những rối loạn di truyền như hội chứng Bassen-Kornzweig và chứng hạ betalipoprotein máu gia đình (FHBL) có thể làm giảm mức cholesterol trong cơ thể. Hội chứng Bassen-Kornzweig là một rối loạn hiếm gặp, khiến cơ thể không thể hấp thụ và vận chuyển chất béo một cách bình thường. Điều này dẫn đến mức cholesterol rất thấp, đồng thời gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như suy dinh dưỡng, chậm phát triển và các biến chứng về mắt, gan và thần kinh.

Chứng hạ betalipoprotein máu gia đình (FHBL) là một bệnh di truyền ảnh hưởng đến khả năng vận chuyển lipid, chủ yếu do đột biến gen apolipoprotein B (APOB). Gen này có vai trò quan trọng trong việc sản xuất LDL cholesterol, và khi có đột biến, quá trình vận chuyển lipid từ gan vào máu bị cản trở, làm giảm nồng độ cholesterol LDL. Dù mức cholesterol LDL thấp, HDL cholesterol có thể tăng hoặc duy trì mức bình thường.

Thiếu hụt dinh dưỡng

Cholesterol trong cơ thể chủ yếu được gan sản xuất, ngoài ra một phần cũng đến từ chế độ ăn uống. Nếu chế độ ăn thiếu dinh dưỡng trong thời gian dài, đặc biệt thiếu calo, chất béo và protein, gan sẽ giảm khả năng tổng hợp cholesterol. Điều này khiến mức cholesterol trong máu giảm xuống dưới mức bình thường, đặc biệt là ở những người bị suy dinh dưỡng nặng hoặc thiếu hụt protein năng lượng.

Một số vi chất dinh dưỡng như vitamin B3 và kẽm đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa lipid. Thiếu vitamin B3 có thể làm gián đoạn quá trình tổng hợp các lipoprotein LDL và HDL, trong khi thiếu kẽm lại ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tổng hợp cholesterol tại gan. Ngoài ra, những người mắc bệnh Celiac hoặc hội chứng ruột ngắn, các rối loạn hấp thụ dinh dưỡng cũng có thể gặp phải tình trạng giảm cholesterol do không thể hấp thu đầy đủ chất béo và vitamin tan trong dầu như A, D, E, K, dẫn đến giảm mức cholesterol trong máu.

Như vậy, việc giảm cholesterol có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ yếu tố di truyền đến chế độ dinh dưỡng không đầy đủ. Điều quan trọng là phải nhận diện sớm và có biện pháp can thiệp phù hợp để duy trì mức cholesterol ở mức ổn định và khỏe mạnh.

Cường giáp và ảnh hưởng đến nồng độ cholesterol trong máu

Cường giáp là tình trạng tuyến giáp hoạt động quá mức, tiết ra một lượng hormone lớn hơn bình thường, đặc biệt là hormone T3 (triiodothyronine). Hormone này có tác động mạnh mẽ đến quá trình chuyển hóa lipid trong cơ thể. Khi nồng độ T3 tăng cao, quá trình chuyển hóa lipid trong cơ thể được đẩy nhanh, dẫn đến sự giảm sút nồng độ cholesterol toàn phần. Cụ thể, tuyến giáp gia tăng biểu hiện thụ thể LDL trên bề mặt tế bào gan, giúp tăng cường quá trình loại bỏ LDL cholesterol (cholesterol xấu) khỏi máu.

Một cơ chế quan trọng khác trong cường giáp là sự gia tăng hoạt động của các enzyme tham gia vào quá trình chuyển hóa lipid, bao gồm lipoprotein lipase và các enzyme trong con đường beta-oxy hóa axit béo. Sự tăng cường hoạt động của các enzyme này làm tăng tốc độ phân giải chất béo trong cơ thể, từ đó giảm sự tích tụ lipid trong máu. Đồng thời, cường giáp còn thúc đẩy quá trình bài tiết cholesterol vào mật, giúp giảm thêm mức cholesterol toàn phần trong máu. Đây là một trong những lý do khiến bệnh nhân mắc cường giáp thường có mức cholesterol trong máu thấp hơn so với người bình thường.

Bệnh gan và sự suy giảm cholesterol trong máu

Gan là cơ quan chủ yếu sản xuất lipoprotein, đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển cholesterol trong máu. Khi chức năng gan bị suy giảm do các bệnh lý như xơ gan, viêm gan, khả năng sản xuất lipoprotein sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Cụ thể, trong xơ gan, các mô gan bình thường bị thay thế bởi mô sẹo, khiến gan không thể sản xuất lipoprotein hiệu quả, dẫn đến mức cholesterol trong máu thấp.

Các bệnh viêm gan do virus như viêm gan B và C cũng có thể khiến cholesterol giảm. Viêm gan làm tổn thương tế bào gan, ảnh hưởng đến khả năng tổng hợp và bài tiết cholesterol của gan. Đồng thời, các yếu tố viêm sinh ra trong quá trình viêm gan cũng làm thay đổi quá trình chuyển hóa lipid trong cơ thể. Kết quả là, nồng độ LDL-C và tổng cholesterol trong máu giảm đáng kể. Vì vậy, những bệnh lý gan thường dẫn đến tình trạng giảm cholesterol, tạo ra sự mất cân bằng lipid máu và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Ung thư và sự suy giảm cholesterol trong máu

Ung thư có thể ảnh hưởng đến nồng độ cholesterol trong máu qua các cơ chế sinh học liên quan đến sự phát triển và thay đổi của các tế bào ung thư. Các tế bào ung thư cần một lượng lớn cholesterol để hỗ trợ sự phát triển và phân chia nhanh chóng của chúng. Do đó, nhu cầu cao về cholesterol từ các tế bào này sẽ dẫn đến sự giảm sút lượng cholesterol lưu thông trong máu. Quá trình tiêu thụ cholesterol của tế bào ung thư làm giảm mức cholesterol trong máu, từ đó gây ra tình trạng hạ cholesterol.

Đặc biệt, ung thư gan có ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng của gan, cơ quan chính chịu trách nhiệm sản xuất cholesterol. Khi gan bị tổn thương do ung thư, khả năng sản xuất cholesterol sẽ bị suy giảm nghiêm trọng. Hơn nữa, các cytokine và yếu tố viêm được giải phóng trong quá trình phát triển ung thư có thể làm thay đổi chuyển hóa lipid, gây giảm mức cholesterol trong máu. Do đó, ung thư, đặc biệt là ung thư gan, là một yếu tố góp phần làm hạ thấp nồng độ cholesterol.

Bệnh tự miễn và sự giảm cholesterol

Bệnh tự miễn là một nguyên nhân khác dẫn đến mức cholesterol thấp trong máu. Những rối loạn tự miễn như lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp và hội chứng antiphospholipid có thể gây ra những thay đổi lớn trong quá trình sản xuất và sử dụng cholesterol trong cơ thể. Phản ứng viêm mãn tính trong các bệnh này làm gia tăng sự sản sinh các cytokine viêm như IL-6 và TNF-alpha, những yếu tố này có tác động đến hoạt động của các enzyme phá hủy lipoprotein, chẳng hạn như lipoprotein lipase. Hệ quả là mức cholesterol trong máu giảm đi đáng kể.

Viêm do các bệnh tự miễn cũng làm thay đổi cấu trúc và chức năng của lipoprotein, khiến cholesterol dễ bị oxy hóa và tiêu thụ nhanh chóng hơn. Điều này góp phần làm giảm mức cholesterol toàn phần trong cơ thể. Đặc biệt, các bệnh tự miễn gây tổn thương gan và thận, chẳng hạn như lupus ban đỏ hệ thống và viêm gan tự miễn, cũng làm giảm khả năng bài tiết và điều hòa lipid, từ đó giảm nồng độ cholesterol trong máu. Những thay đổi này có thể dẫn đến mức cholesterol thấp hơn bình thường, ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin về các nguyên nhân cholesterol thấp​ phổ biến hiện nay. Cholesterol thấp có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ di truyền, chế độ ăn uống cho đến các bệnh lý tiềm ẩn như ung thư và các bệnh tự miễn. Việc nhận diện và điều trị kịp thời các nguyên nhân này không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn giảm nguy cơ mắc phải các bệnh lý nghiêm trọng. Vì vậy, để duy trì mức cholesterol ổn định, chúng ta cần chăm sóc sức khỏe toàn diện, từ chế độ dinh dưỡng hợp lý đến việc theo dõi sức khỏe định kỳ, giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.