Tiểu đường biến chứng qua phổi có nguy hiểm không?

Biến chứng tiểu đường liên quan đến phổi có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp như viêm phổi, xơ phổi, hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính với tỷ lệ lên tới 20 - 54%. Do đó, việc kiểm soát biến chứng này ở người mắc tiểu đường là vô cùng quan trọng. Dưới đây là bài viết chia sẻ những nguyên nhân, biến chứng và biểu hiện tiểu đường biến chứng qua phổi.

Nguyên nhân gây tiểu đường biến chứng qua phổi

Mặc dù là một bệnh lý chuyển hóa mạn tính, nhưng tiểu đường có thể góp phần vào sự xuất hiện của các biến chứng phức tạp như bệnh phổi nhiễm khuẩn cấp tính. Nguyên nhân của những biến chứng này thường bắt nguồn từ:

• Tổn thương mạch máu nuôi dưỡng phổi: Sự tổn thương của các mạch máu lớn và vi mạch ở người mắc tiểu đường có thể dẫn đến sự suy giảm chức năng và xơ hóa của phế nang phổi, gây khó thở và tắc nghẽn đường hô hấp.
• Sự suy giảm hệ miễn dịch: Mức độ đường huyết cao và sự suy giảm của hệ miễn dịch ở người mắc tiểu đường tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn, điển hình là các loại vi khuẩn gây ra các bệnh phổi như vi khuẩn phế cầu, tụ cầu và vi khuẩn lao. 

Các biến chứng tiểu đường thường gặp

Các nghiên cứu về biến chứng của tiểu đường đã chỉ ra rằng, tỷ lệ mắc hen suyễn trong số bệnh nhân tiểu đường là 8%, nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là 22% và tỷ lệ xơ phổi cao hơn 54% so với người không mắc tiểu đường. Đây được coi là ba biến chứng tiểu đường biến chứng qua phổi thường gặp.

Viêm phổi

Nguyên nhân gây viêm phổi ở bệnh nhân tiểu đường gồm vi khuẩn, virus, nấm và các tác nhân khác. Trong số đó, vi khuẩn là nguyên nhân thường gặp nhất và trong số các loại vi khuẩn này, phế cầu là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra viêm phổi ở cộng đồng.

Các dấu hiệu biến chứng của viêm phổi ở người tiểu đường bao gồm:

• Sốt, khó thở, ho có đờm vàng đục;
• Cảm giác rét run;
• Đau đầu, đau ngực, hoặc cảm giác nặng ngực;
• Có thể đi kèm với buồn nôn, đau cơ, tiêu chảy và cảm giác mệt mỏi.

Biến chứng viêm phổi ở người mắc tiểu đường là một tình trạng nguy hiểm. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, chúng có thể gây ra những hậu quả nguy hiểm như áp xe phổi, nhiễm trùng máu, thậm chí tử vong do sức đề kháng suy giảm.

Ngoài ra, viêm phổi kết hợp với tiểu đường cũng làm cho cả hai tình trạng trở nên khó kiểm soát hơn và điều trị cũng trở nên khó khăn hơn, đặc biệt là trong trường hợp của viêm phổi do virus gây ra.

Lao phổi

Bệnh lao phổi là một căn bệnh được gây ra bởi vi khuẩn lao (Mycobacterium tuberculosis), lan truyền qua đường hô hấp. Thông thường, tỷ lệ mắc bệnh này ở những người khỏe mạnh là tương đối thấp, chỉ khoảng 5 - 10%. Tuy nhiên, đối với bệnh nhân tiểu đường, nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn do hệ miễn dịch suy giảm.

Những triệu chứng của lao phổi ở người tiểu đường bao gồm:

• Sốt nhẹ vào buổi chiều;
• Ho khan, có thể kèm theo đờm hoặc máu, kéo dài và dai dẳng;
• Khó thở, thở khò khè kèm theo đau hoặc tức ngực;
• Cảm giác mệt mỏi và chán ăn thường xuyên;
• Sự giảm cân nhanh chóng và suy nhược cơ thể;
• Da xanh và ra mồ hôi đêm.

Nếu không được điều trị kịp thời, lao phổi có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như tràn dịch màng phổi, suy hô hấp và tràn khí màng phổi.

Việc điều trị lao phổi ở người tiểu đường gặp khó khăn hơn do cần phải kiểm soát cả đường huyết. Ngoài ra, chức năng gan của người tiểu đường thường yếu hơn so với người bình thường, trong khi các loại thuốc điều trị lao phổi có thể gây tổn thương gan. Do đó, thay vì tập trung vào việc điều trị, việc phòng ngừa ngay từ đầu là rất quan trọng, nhằm tránh để bệnh tiểu đường biến chứng thành lao phổi.

Tắc nghẽn phổi mãn tính

Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu, chiếm đến 90% các nguyên nhân gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính ở người tiểu đường. Điều này có thể gây ra biến chứng hoặc là bệnh mắc kèm với đái tháo đường nếu bệnh nhân thường xuyên hút thuốc. Trong trường hợp này, chức năng phổi suy giảm, làm giảm khả năng hô hấp và dẫn đến sự tích tụ chất dịch trong phổi gây tắc nghẽn ở tĩnh mạch.

Biểu hiện phổ biến của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính ở người tiểu đường bao gồm:

• Ho mãn tính kéo dài, có đờm;
• Khó thở, thở khò khè hoặc thở gấp;
• Thường xuyên cảm thấy khó chịu hoặc đau tức ngực.

Tắc nghẽn phổi mãn tính có thể phát triển trong nhiều năm với triệu chứng từ nhẹ đến nặng. Đối với người tiểu đường, căn bệnh này đặc biệt nguy hiểm vì những loại thuốc điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có thể làm tăng đường huyết. Điều này cũng là một trong những biến chứng dễ gây tử vong nhất ở bệnh nhân tiểu đường mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.

Phòng ngừa biến chứng phổi tiểu đường

Một số yếu tố có thể tăng nguy cơ tiểu đường biến chứng qua phổi và cách phòng tránh như sau:

• Kiểm soát đường huyết: Điều chỉnh đường huyết giúp giảm quá trình viêm và stress oxy hóa tế bào phổi. Kiểm soát đường huyết dưới mức mục tiêu giúp giảm nguy cơ mắc biến chứng phổi.
• Tập thể dục đều đặn: Luyện tập hàng ngày (đi bộ, yoga, và bài tập nhẹ) trong khoảng 30 phút có tác dụng giảm đường huyết, tăng cường sức khỏe và đề kháng, cũng như giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Dinh dưỡng cân đối: Bổ sung rau xanh, thịt nạc, cá, ngũ cốc nguyên hạt và đậu giúp cung cấp dinh dưỡng và kiểm soát đường huyết. Tránh thực phẩm giàu đường, tinh bột, thức ăn nhanh, đồ mặn và gia vị để duy trì kiểm soát đường huyết.
• Ngừng hút thuốc lá: Hút thuốc lá là một nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương phổi. Người tiểu đường cần ngừng hút thuốc lá để bảo vệ sức khỏe phổi.
• Hạn chế tiếp xúc với khói bụi: Khói bụi, khói xe và khói ô nhiễm từ nhà máy có thể gây tổn thương phổi. Đeo khẩu trang khi ở nơi công cộng và tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm.
• Tránh tiếp xúc với nguồn lây: Hạn chế tiếp xúc với người hoặc động vật mang mầm bệnh qua đường hô hấp.
• Tiêm phòng vaccine: Tiêm vaccine cúm và lao phổi giúp bảo vệ khỏi vi khuẩn và giảm nguy cơ biến chứng phổi ở người tiểu đường.

Tiểu đường biến chứng qua phổi là một tình trạng sức khoẻ đáng lưu tâm đặt ra nhiều thách thức trong việc chăm sóc và điều trị. Nhận thức về nguy cơ và biểu hiện của biến chứng này là cực kỳ quan trọng, đặc biệt là đối với những người mắc bệnh tiểu đường. Qua việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.